,
Urlop wypoczynkowy to podstawowe prawo każdego pracownika, ale w niektórych przypadkach możliwe jest uzyskanie dodatkowych dni wolnych. Dodatkowy urlop może wynikać z przepisów Kodeksu pracy, regulacji wewnętrznych firmy lub innych aktów prawnych. W niniejszym artykule przyjrzymy się, komu przysługuje dodatkowy urlop, jakie są jego rodzaje i jak można go uzyskać.
Kto ma prawo do dodatkowego urlopu?
Dodatkowy urlop przysługuje określonym grupom pracowników na podstawie przepisów Kodeksu pracy oraz ustaw branżowych i rozporządzeń regulujących specyficzne warunki pracy w poszczególnych zawodach. Wśród nich możemy wymienić:
- osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności – w zależności od stopnia niepełnosprawności mogą one uzyskać dodatkowe 10-dni urlopu wypoczynkowego w każdym roku kalendarzowym (art. 19 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych)
- pracowników wykonującym pracę w warunkach szkodliwych (Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 czerwca 1989r. w sprawie płatnych urlopów dodatkowych dla pracowników zatrudnionych w niektórych zakładach pracy przemysłu metalurgicznego, koksowniczego i materiałów ogniotrwałych)
- osoby pełniące określone funkcje publiczne - niektóre grupy zawodowe, pełniące istotne funkcje państwowe i publiczne, mają prawo do dodatkowych dni wolnych w związku ze specyfiką swojej pracy. np. sędziowie (art. 92. ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych)
- rodzicom i opiekunom - w ramach np. urlopu rodzicielskiego czy opiekuńczego.
Jak ubiegać się o dodatkowy urlop?
Aby skorzystać z dodatkowego urlopu, należy spełnić określone warunki formalne oraz przedstawić odpowiednią dokumentację potwierdzającą uprawnienia. Procedura może się różnić w zależności od rodzaju dodatkowego urlopu oraz regulaminu obowiązującego w danym miejscu pracy, jednak zazwyczaj obejmuje kilka następujących etapów:
1. Złożenie wniosku
Pierwszym krokiem jest formalne wystąpienie z wnioskiem o przyznanie dodatkowego urlopu. W większości przypadków pracownik powinien przedstawić dokument w formie pisemnej lub elektronicznej (np. za pośrednictwem systemu kadrowego firmy lub poczty e-mail), zgodnie z procedurami obowiązującymi w zakładzie pracy.
Wniosek powinien zawierać:
- Dane pracownika (imię, nazwisko, stanowisko, dział),
- Rodzaj dodatkowego urlopu, o jaki się ubiega,
- Podstawę prawną, na jakiej pracownik wnioskuje o urlop,
- Termin planowanego urlopu,
- Załączniki potwierdzające uprawnienia (jeśli wymagane).
Niektóre firmy posiadają gotowe formularze, które należy wypełnić i dostarczyć do działu kadr lub bezpośredniego przełożonego.
2. Dołączenie niezbędnych dokumentów
W zależności od rodzaju dodatkowego urlopu może być wymagane przedstawienie odpowiednich zaświadczeń lub dokumentów potwierdzających uprawnienia. Przykłady:
- Osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności – należy przedstawić ważne orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydane przez odpowiedni organ (np. ZUS lub powiatowy zespół ds. orzekania o niepełnosprawności).
- Pracownicy wykonujący pracę w szkodliwych warunkach – może być konieczne przedstawienie zaświadczenia potwierdzającego staż pracy w danym zawodzie lub decyzji administracyjnej dotyczącej warunków zatrudnienia.
- Rodzice i opiekunowie – w przypadku urlopu rodzicielskiego lub wychowawczego niezbędne jest m.in. odpis aktu urodzenia dziecka, a w przypadku urlopu opiekuńczego – zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia członka rodziny wymagającego opieki.
- Pracownicy pełniący funkcje publiczne – często dokumentacja jest wewnętrzna i wymaga potwierdzenia przez odpowiednie organy administracyjne.
Brak wymaganych dokumentów może skutkować odrzuceniem wniosku lub koniecznością jego uzupełnienia.
3. Akceptacja pracodawcy i decyzja o przyznaniu urlopu
Po złożeniu wniosku pracodawca lub dział kadr dokonuje jego analizy i podejmuje decyzję o przyznaniu (lub odmowie) dodatkowego urlopu. W przypadku urlopów, które są gwarantowane przepisami prawa (np. dodatkowy urlop dla osób z niepełnosprawnością), pracodawca nie ma możliwości odmowy ich udzielenia, o ile pracownik spełnia warunki.
Jednak w niektórych sytuacjach, zwłaszcza gdy urlop dodatkowy wynika z regulaminu wewnętrznego firmy, jego przyznanie może zależeć od decyzji pracodawcy. W takich przypadkach znaczenie może mieć np. organizacja pracy w firmie czy konieczność zapewnienia ciągłości działania zespołu.
Jeśli wniosek zostanie zaakceptowany, pracownik otrzymuje oficjalne potwierdzenie i może skorzystać z przysługującego mu urlopu. W przypadku odmowy pracodawca powinien podać uzasadnienie decyzji. Jeśli pracownik uważa, że niesłusznie odmówiono mu urlopu, może odwołać się do działu HR, inspekcji pracy lub – w skrajnych przypadkach – dochodzić swoich praw na drodze sądowej.
Podsumowanie
Dodatkowy urlop to przywilej, z którego mogą korzystać osoby znajdujące się w określonych sytuacjach, np. pracownicy w trudnych warunkach pracy, osoby z niepełnosprawnością czy rodzice. Istotne jest zapoznanie się z przepisami oraz dopełnienie formalności, aby móc skorzystać z przysługujących dni wolnych. Jeśli spełniasz wymagania, warto ubiegać się o dodatkowy odpoczynek – to nie tylko prawo, ale i korzyść dla zdrowia i samopoczucia.
Czytaj także:
Oblicz wymiar urlopy wypoczynkowego w różnych wariantach
Ile godzin pracy w miesiącu przypada na etacie w 2025 roku mamy wyliczenia
Data aktualizacji:
2025-03-12
