,
Czym jest multitasking?
Multitasking, czyli wykonywanie kilku czynności naraz, jest powszechnie utożsamiany z wysoką efektywnością. Można wyróżnić dwa główne rodzaje multitaskingu:
Multitasking równoczesny
Polega na jednoczesnym wykonywaniu dwóch lub więcej zadań, np. prowadzeniu rozmowy telefonicznej podczas pisania e-maila czy słuchaniu wykładu w trakcie sporządzania notatek. Ten rodzaj multitaskingu może być skuteczny w przypadku prostych, zautomatyzowanych czynności, które nie wymagają pełnej koncentracji.
Multitasking przełączny
Oznacza szybkie przechodzenie z jednej czynności do drugiej, np. przerywanie pracy nad raportem, by odpisać na wiadomość e-mail lub sprawdzenie powiadomień na telefonie podczas wykonywania zadań wymagających głębokiej analizy. Tego rodzaju multitasking może prowadzić do częstych przerw w pracy i rozproszenia uwagi, co w efekcie obniża efektywność.
Choć multitasking sprawia wrażenie skutecznego sposobu na zwiększenie wydajności, paradoksalnie może prowadzić do większej straty czasu, zamiast go oszczędzać.
Jak multitasking wpływa na mózg?
Wielozadaniowość wydaje się atrakcyjna, zwłaszcza w dynamicznym środowisku pracy, gdzie jednoczesne wykonywanie wielu zadań postrzegane jest jako oznaka wysokiej produktywności. Jednak z punktu widzenia neurobiologii nasz mózg nie jest przystosowany do efektywnego przetwarzania kilku wymagających uwagi zadań jednocześnie. W rzeczywistości multitasking powoduje szereg negatywnych konsekwencji, które mogą prowadzić do obniżenia jakości pracy, większego stresu i szybszego wyczerpania umysłowego.
Spadek koncentracji
Częste przełączanie uwagi prowadzi do tzw. efektu kosztu przełączania, czyli wydłużenia czasu potrzebnego na powrót do głębokiej koncentracji. Każde oderwanie się od zadania, nawet na kilka sekund, powoduje, że mózg potrzebuje dodatkowych minut, by ponownie osiągnąć stan pełnego skupienia. W rezultacie czas realizacji zadań się wydłuża.
Większa liczba błędów
Badania pokazują, że osoby wykonujące wiele zadań jednocześnie częściej popełniają błędy, szczególnie w zadaniach wymagających precyzji, logicznego myślenia i kreatywności. Dzieje się tak, ponieważ podzielona uwaga uniemożliwia dokładne analizowanie informacji i prowadzi do powierzchownego przetwarzania danych.
Zmniejszona efektywność
Multitasking wbrew pozorom nie pozwala na oszczędność czasu. Wręcz przeciwnie – badania wykazały, że częste przełączanie między zadaniami może obniżyć produktywność nawet o 40%. W efekcie zadania, które mogłyby zostać wykonane szybciej w trybie monotaskingu, zajmują więcej czasu i wymagają dodatkowych poprawek.
Większe zmęczenie mózgu
Multitasking obciąża korę przedczołową, która odpowiada za planowanie, podejmowanie decyzji i kontrolę poznawczą. Ciągłe przeskakiwanie między zadaniami prowadzi do wzmożonego wysiłku poznawczego, co może skutkować szybszym wyczerpaniem umysłowym, problemami z pamięcią i poczuciem przeciążenia informacyjnego.
Zwiększony poziom stresu
Multitasking wymaga ciągłej gotowości do zmiany kontekstu i szybkiego reagowania na bodźce. W konsekwencji organizm produkuje większe ilości kortyzolu – hormonu stresu – co może prowadzić do uczucia niepokoju, obniżonej odporności psychicznej oraz trudności z relaksem po pracy.
Kiedy multitasking może działać?
Mimo że multitasking w kontekście pracy umysłowej często przynosi więcej szkody niż pożytku, istnieją sytuacje, w których może być użyteczny:
- Łączenie automatycznych czynności – np. słuchanie podcastu podczas biegania lub gotowania.
- Wykonywanie rutynowych zadań – powtarzalne czynności, które nie wymagają dużego zaangażowania intelektualnego, można łączyć z innymi działaniami.
- Zarządzanie zadaniami o różnych wymaganiach – jeśli jedno zadanie wymaga myślenia, a drugie jest mechaniczne, multitasking może być mniej obciążający.
Jak zwiększyć produktywność bez multitaskingu?
Zamiast próbować robić wszystko naraz, warto zastosować strategie, które realnie poprawią efektywność:
- Technika Pomodoro – skupienie się na jednym zadaniu przez określony czas (np. 25 minut) z krótkimi przerwami.
- Priorytetyzacja – określanie najważniejszych zadań dnia i wykonywanie ich w pierwszej kolejności.
- Eliminacja rozpraszaczy – wyłączanie powiadomień, ograniczanie dostępu do mediów społecznościowych w czasie pracy.
- Grupowanie zadań – np. odpowiadanie na e-maile o określonej porze, zamiast sprawdzania skrzynki co kilka minut.
Podsumowanie
Choć multitasking może wydawać się atrakcyjny, w rzeczywistości często prowadzi do zmniejszenia efektywności i większego zmęczenia. Zamiast próbować robić wszystko naraz, warto skupić się na jednej czynności w danym momencie. Paradoksalnie, to właśnie koncentracja na jednym zadaniu pozwala osiągnąć lepsze wyniki w krótszym czasie.
Czytaj także:
Elastyczny czas pracy w praktyce - jakie przynosi korzyści i jak skutecznie go wdrożyć
Data aktualizacji:
2025-02-27
