,
Podstawowym aktem prawnym regulującym odprawę emerytalną jest Kodeks pracy (art. 92¹). Zgodnie z jego zapisami, odprawa ta przysługuje pracownikowi, który przechodzi na emeryturę lub rentę i kończy stosunek pracy z tego tytułu. Prawo do odprawy emerytalnej jest niezależne od rodzaju umowy o pracę, czasu jej trwania czy formy zatrudnienia.
“§ 1. Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.”
Wysokość odprawy emerytalnej
Odprawa emerytalna wynosi równowartość jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika. Wynagrodzenie to ustala się zgodnie z zasadami obliczania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. W praktyce oznacza to uwzględnienie wszystkich składników wynagrodzenia, takich jak:
- wynagrodzenie zasadnicze,
- premie i dodatki stałe,
- wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych (jeśli występuje).
Niektóre zakłady pracy, szczególnie te objęte zakładowymi układami zbiorowymi pracy lub regulaminami wynagradzania, mogą przewidywać wyższe odprawy niż ustawowe minimum.
Odprawa emerytalna – warunki przyznania świadczenia
Aby pracownik mógł otrzymać odprawę emerytalną muszą być spełnione następujące warunki:
- Zakończenie stosunku pracy – odprawa jest wypłacana tylko w przypadku rozwiązania umowy o pracę. Przyczyna rozwiązania umowy musi być bezpośrednio związana z przejściem na emeryturę lub rentę.
- Przejście na emeryturę lub rentę – pracownik musi uzyskać prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, zgodnie z przepisami dotyczącymi ubezpieczeń społecznych.
- Jednorazowość odprawy – zgodnie z art. 92¹ Kodeksu pracy odprawa emerytalna przysługuje tylko raz, niezależnie od tego, ile razy pracownik w przyszłości podejmie zatrudnienie i zakończy je.
Wyłączenia i dodatkowe regulacje
Jeśli pracodawca wypłacił już pracownikowi odprawę emerytalną lub rentową w poprzednim miejscu pracy, nowy pracodawca nie jest zobowiązany do ponownej wypłaty tego świadczenia. Wyjątkiem mogą być sytuacje, w których wyższe odprawy przewiduje układ zbiorowy lub regulamin wynagradzania.
Warto jednak wspomnieć, że niektóre zakłady pracy oferują pracownikom dodatkowe świadczenia z okazji przejścia na emeryturę, np. w formie prezentów rzeczowych lub dodatkowych odpraw. Nie są one jednak regulowane Kodeksem pracy, a ich przyznanie zależy wyłącznie od wewnętrznych regulacji firmy.
Jak ubiegać się o odprawę emerytalną?
Pracownik nie musi składać odrębnego wniosku o odprawę emerytalną – jest to obowiązek pracodawcy, wynikający z przepisów prawa. Pracownik powinien jednak poinformować pracodawcę o swoim zamiarze przejścia na emeryturę lub rentę, dostarczając dokumenty potwierdzające nabycie prawa do świadczenia (np. decyzję ZUS).
Obowiązki pracodawcy względem osoby przechodzącej na emeryturę
Pracodawca ma obowiązek:
- wypłacić odprawę w dniu rozwiązania umowy o pracę lub w terminie ustalonym w umowie,
- obliczyć odprawę zgodnie z obowiązującymi przepisami,
- poinformować pracownika o zasadach przyznania odprawy, jeśli ten zgłosi zapytanie.
Nieprzestrzeganie tych obowiązków może skutkować roszczeniem pracownika o wypłatę odprawy oraz ewentualnymi odsetkami za zwłokę.
Czytaj także:
Zarządzanie zespołami white collar. Jak motywować i wspierać pracowników biurowych?
KPI – czym są i jak je stosować?
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – kompleksowy przewodnik
Data aktualizacji:
2024-12-05
